بهترین چیز در مورد طرح فرشهای ایرانی این است که برخلاف فرش های دست ساز ، همه آنها بی نظیر هستند. هیچ دو مثل هم نیستند زیرا هیچ دو فرش دستباف نمی توانند یکسان باشند.
هر کدام به شکلی خاص و با الگوهای و نقوش خاص خود زیبا هستند. با این حال ، بیشتر فرشهای پارسی را می توان بر اساس شباهت های چیدمان در رده های وسیعی قرار داد.
سه وسیع ترین مقوله ای که می توانیم کلیه طرح های فارسی را در آن قرار دهیم عبارتند از: طرح های هندسی؛ نقوش خمیده و گلدار؛ و طراحی های تصویری. به علاوه ، هر گروه دارای سبک های مختلفی است و گاهی اوقات یک فرش می تواند بیش از یک طرح را در خود جای دهد.
طرح های هندسی فرش ایرانی
تمام فرش های این گروه با عناصر خطی مکرر از خطوط عمودی ، افقی و مورب تزئین شده اند که معمولاً توسط قبایل عشایری با استفاده از نمادهای سنتی و فرهنگی خاص بافته می شوند. بیشتر عناصر نمادی از چیزهای خاص یا مقدس هستند که صدها نسل از آن قبیله گرامی داشتند.
از آنجا که آنها در ابتدایی ترین شرایط با دستی ساخته می شوند ، قطعات قبیله ای معمولاً تقارن یا قوام رنگی ندارند ، بنابراین کیفیت اولیه ای به آنها می بخشد.برخی از شهرها و روستاهایی که از فرشهای هندسی زیبا بافته شده اند شامل هریز ، همدان و شیراز می شوند.
طرح های منحنی و گل فرش ایرانی
بیشتر عناصر موجود در فرشهای فارسی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و قرابت نزدیکی آنها با طبیعت را نشان می دهد. به همین دلیل است که طبیعت به نوعی خواه در گیاهان کوچک و گلها یا حیوانات ظریف تقریباً در تمام فرشها قابل مشاهده است.
در بیشتر فرشهای فارسی، متداول‌ترین نقوش مدالون مرکزی است و حتی اگر ممکن است دو به نظر شبیه هم باشند، هیچ دو مدال کاملاً یکسان نیستند. برخی از کارشناسان بر این باورند که طرح مدالون سرچشمه ماهیت معنوی بافندگان است و الهام بخش آنها احتمالاً از گنبدهای مساجد ناشی شده است.
هنگام بحث درباره الگوهای خوب فرش ایرانی، کمک می‌شود تا با سلسله صفوی در ایران، به ویژه دورانی که شاه عباس بزرگ پادشاه بود، آشنا شویم. او کسی است که به عنوان الهام بخش از الگوهای گوناگون به ذهن متبادر می‌شود و همه این نیلوفرها را در یک موقعیت مرکزی منزوی جداگانه متصل می‌کند. غالباً فرش‌هایی را مشاهده می‌کنید که به عنوان طرح شاه عباسی طبقه‌بندی شده‌اند.
شاه عباس با راه‌اندازی کارخانه‌های فرش رویال در سرتاسر ایران و ساخت اصفهان پایتخت کشور، مسئولیت بخش عمده‌ای از صنعت فرش ایران را بر عهده داشت. امروز، یک شاه عباسی از بهترین فرشهای پارسی موجود است. الگوی هراتی – یک شکل الماس مرکزی که مدال را تشکیل می‌دهد و در ضمن مرز به مدالونی مشابه دیگر، که مرز دیگری با مدالونی داخلی دیگر است – در فرشهای اطراف ایران یافت می‌شود، گرچه تقریباً تمام کشورهای تولیدکننده فرش این طرح را انجام داده‌اند.
طرح های تصویری فرش ایرانی
شاید نادرترین سبک‌های فرش ایرانی، طراحی تصویری باشد. این نوع الگوی از یک طرح استاندارد پیروی نمی‌کند و هر فرش در جزئیات خود بی‌نظیر است. بافندگی یک فرش تصویری مهارت بسیار بیشتری از بافنده می‌طلبد؛ آنها باید هنرمندهای خوبی باشند، زیرا برخلاف منحنی‌ها، دایره‌ها یا عناصر تکراری گل، بافندگی جزییات و عناصر کوچکتر که نیاز به دقت بالایی دارند، دشوارتر است. این شیوه بافی در چند صد سال پیش در ایران آغاز شد، زمانی که هنرمندان و شاعران می‌خواستند خود را به غیر از کاغذ بیان کنند.
درک این نکته مهم است که ایرانیان از تاریخ و فرهنگ خود تا چه اندازه غرور بودند. با دیدن چگونگی بافتن، همیشه بخش بزرگی از بیان هنری فرهنگ فارسی، این دو برای حفظ یک لحظه از تاریخ خود در یک فرش زیبا ترکیب شدند. شرکت فرش ایران، متخصص در این زمینه، سعی در طبقه‌بندی طرح‌های فرش ایرانی کرده و مطالعاتی در مورد هزاران قالیچه انجام داده است. نتایج آنها نشان می‌دهد که تقریباً در کلیه طرح‌های اصلی تغییرات و اصلاحات جزئی مشاهده شده است.
این اصلاحات و تغییرات جزئی در طرح‌های فرش ایرانی نشان دهنده پویایی و تکامل در هنر بافتن فرش است. هر طرح و الگوی فرش ایرانی، نشان‌دهنده تفاوت‌ها و ویژگی‌های خاص منطقه‌ای و فرهنگی است. این تنوع و غنای طرح‌ها، فرصتی برای ابراز خلاقیت و استفاده از تکنیک‌های مختلف در هنر بافتن فرش فراهم می‌کند.
بدون دیدگاه